Ze składników morfotycznych w chłonce występuje tylko jeden rodzaj krwinek, limfocyty, czyli bezziarniste krwinki białe, które stanowią około ¼ wszystkich krwinek białych. Powstają one w układzie chłonnym i stąd też pochodzi ich nazwa. Ponieważ prąd chłonki prowadzi do drogi krwionośnej, więc limfocyty znajdują się w obu płynach, w chłonce i we krwi.

          Dzięki swym ruchom pełzakowatym limfocyty są czynnie bardzo ruchliwe. wskutek tego nie tylko biernie dostają się do krwi razem z chłonką, ale też bezpośrednio mogą się dostać do naczyń krwionośnych ( imigracja ). Duża część limfocytów może też wywędrowywać ( emigracja ) do tkanek, w których, zwłaszcza tam gdzie toczą się przewlekłe procesy zapalne, mogą się skupiać w dużych ilościach. W prądzie krwi limfocyty tracą przeważnie swą ruchliwość i nie mogą się z niego wydostać aż do swego zamarcia – są niewolnikami krwi. Pod tym względem podobne są do krwinek czerwonych, które poza śledzioną również nie opuszczają naczyń krwionośnych. Wybitną zdolność natomiast do opuszczania swej drogi naczyniowej mają ziarniste krwinki białe, zwłaszcza obojętnochłonne.

          Płyn albo osocze chłonki jest cieczą przezroczystą i klarowną, o podobnym składzie, co osocze krwi, tylko uboższą w ciała białkowe i węglowodany transportowane przez krew, natomiast bogatszą w tłuszcze. Naczynia chłonne jelit prowadzą bowiem wchłonięte w trakcie trawienia tłuszcze w postaci mętnej, mlecznej zawiesiny, czyli mleczu ( chylus ). Te naczynia chłonne miały dawniej nazwę naczyń mleczowych ( vasa chylifera ).

          Cała ilość chłonki, która w ciągu 24 godzin odpływa do krwi, wynosi 1 do 2 litrów. Występując z naczynia, chłonka krzepnie i wytwarza skrzep tak samo jak krew, tylko wolniej od niej wskutek mniejszej zawartości ciał białkowych. W stanach zapalnych wytwarzanie się chłonki wzrasta. Chłonka jest znacznie uboższa w komórki niż krew; jeśli w normalnej krwi na 1mm sześcienny przypada około 5 mln krwinek, to w chłonce na 1mm sześcienny występuje ich bardzo niewiele i w bardzo zmiennej liczbie.

          Do wytworzenie płynu tkankowego przyczyniają się komórki narządów oraz krew. W obrębie naczyń włosowatych krwionośnych do tkanek przenika płyn odżywczy. Komórki pobierają tlen i substancje odżywcze, a oddają produkty przemiany materii i dwutlenek węgla. Część płynu tkankowego, zawierająca dwutlenek węgla oraz substancje związane chemicznie ze składnikami krwi, wnika do naczyń włosowatych części żylnej. Pozostała część płynu tkankowego zostaje wchłonięta do naczyń włosowatych układu chłonnego.

          Chłonka z naczyń włosowatych nazywana jest chłonką pierwotną i nie różni się składem, ani właściwościami od płynu tkankowego. Jeszcze w obrębie naczyń włosowatych i w początkowych odcinkach małych naczyń zbiorczych chłonka ulega zagęszczeniu. Zagęszczenie polega na tym, że część chłonki przesącza się z powrotem do przestrzeni pozanaczyniowej, jednak substancje białkowe wchłonięte z płynem tkankowym zostają zatrzymane wewnątrz naczyń. Zagęszczoną chłonkę nazywamy chłonką wtórną.

          Na uwagę zasługuje fakt, że chłonka nie ma jednolitej barwy ani składu. Przeważnie jest bezbarwna i klarowna, jednak jej barwa i skład zależą od czynności narządu, z którego odpływa. Chłonka wypływająca z obszaru jelitowego jest bogata w tłuszcze i ma mleczny kolor. Chłonka wypływająca z wątroby jest bogata w białka, zwłaszcza wielocząsteczkowe i ma kolor brunatny. Chłonka z okolicy wnęki płucnej ma zabarwienie granatowo-stalowe i może zawierać grudki pyłów.

          Zanim chłonka dopłynie do pierwszego na swej drodze węzła chłonnego nie posiada w swoim składzie limfocytów ( chłonka wtórna przedwęzłowa ). Zostaje w nie wyposażona dopiero w obrębie węzła ( chłonka wtórna zawęzłowa ). Przepływając naczyniami przez kolejne węzły dopływa do ujść żylnych , niosąc ze sobą wszystkie cząsteczki, które nie uległy fagocytozie lub nie zostały zatrzymane w sieci węzłów chłonnych. Należy pamiętać, że tą drogą powracają do krwi nie tylko składniki bezpostaciowe, ale również recyrkulujące ( ponownie przepływające ) limfocyty, głównie typu T.

Jak to możliwe, że naczynia włosowate układu chłonnego potrafią wchłonąć tak duże cząsteczki ? Jest to możliwe, ponieważ mają większą średnicę niż naczynia włosowate krwionośne, po drugie, potrafią się rozszerzać nawet trzykrotnie, i po trzecie, posiadają specyficzną budowę i czynność komórek śródbłonka. Komórki śródbłonka są ułożone dachówkowato i przy wzroście ciśnienia płynu tkankowego powyżej pewnej wartości, za pomocą włókien kratkowatych, są otwierane jak “okna dachowe”, pozwalając na wpłynięcie do światła naczyń włosowatych nawet związków wielocząsteczkowych. Wyrównanie ciśnienia pomiędzy naczyniem włosowatym i przestrzenią pozanaczyniową powoduje zamknięcie kanałów wpustowych. Włókna kratkowe, dążąc do obniżenia ich napięcia do stanu fizjologicznego, sprzyjają zamknięciu kanałów wpustowych i jednocześnie zmniejszeniu światła kapilary limfatycznej, co powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz naczynia włosowatego. Różnica ciśnień pomiędzy naczyniem włosowatym, a małym naczyniem zbiorczym powoduje przepływ chłonki do małego naczynia zbiorczego. Dla skutecznego wchłaniania w obrębie naczyń chłonnych włosowatych konieczna więc jest ciągła zmiana ciśnienia płynu tkankowego tak, aby na zmianę dochodziło do otwierania i zamykania kanałów wpustowych. W ten sposób wytwarza się swoista pompa przepychająca chłonkę już w obszarze naczyń włosowatych.

          Przy wykonywaniu drenażu limfatycznego mechaniczne przemieszczenie tkanek powoduje pociąganie przez włókna kratkowate komórek śródbłonka, otwierając kanały wpustowe.

          W małych naczyniach zbiorczych przepływ jest wspomagany skurczami mięśnie gładkich węzłów chłonnych i odbywa się na zasadzie “ciągłości przepływu” ( ściana małych naczyń zbiorczych nie posiada mięśniówki). Biorą w tym udział również inne czynniki.

          W ścianach dużych naczyń zbiorczych występuje już warstwa mięśni gładkich, których skurcz powoduje przepychanie chłonki w kierunku proksymalnym ( układ zastawek blokuje cofanie się limfy w kierunku obwodowym ). Elementarną jednostką anatomiczno-czynnościową tłoczącą chłonkę w kierunku do ujść żylnych jest tzw. limfangion ( fragment naczynia chłonnego pomiędzy kolejnymi zastawkami wraz z tymi zastawkami ). Skurcz mięśniówki kolejnych limfangionów wytwarza falę skurczową, która przenosi się na dalsze odcinki naczyń chłonnych, przypominając ruch perystaltyczny jelit. Zastawki wykonują tylko pracę bierną. Otwierają się jednokierunkowo, aby przepuścić chłonkę obwodową z limfangionu o większym ciśnieniu do sąsiedniego ( bliższego ujściom żylnym ) limfangionu o mniejszym ciśnieniu.

Czynniki warunkujące przepływ chłonki:

• ujemne ciśnienie wewnątrz klatki piersiowej  w czasie wdechu, 
• rytmiczny skurcz dużych naczyń chłonnych ( praca limfangionu ),
• skurcz i rozkurcz mięśni szkieletowych podczas ich pracy,
• ssące działanie prądu krwi w obrębie kątów żylnych wymuszone pracą serca,
• zastawki, które zapobiegają cofaniu się chłonki,
• pulsacyjne ruchy tętnic w sąsiedztwie naczyń chłonnych,
• substancja, które zwiększają przepuszczalność ścian naczyń włosowatych,
• substancje, które powodują skurcz mięśni gładkich i nasilają wypływ chłonki z jelit.

Limfa jest równie ważna  jak krew, do jej istotnych właściwości zaliczamy: 

• udział w walce z wirusami, bakteriami czy nowotworami. Zawiera w swoim składzie komórki układu odpornościowego – limfocyty i immunoglobuliny
• ze względu na zawartość czynników krzepnięcia, bierze udział właśnie w tym procesie
• wpływa na proces wchłaniania lipidów w przewodzie pokarmowym, stąd też po tłustym posiłku limfa ma kremową barwę

Warto zadbać o prawidłowe krążenie limfy po organizmie. To dzięki niej usuwane są z organizmu szkodliwe substancje.