Znajdujący się w stanie rozwoju i tężenia kręgosłup u młodocianych poddawany jest, z racji ich dużej aktywności ruchowej, niekiedy bardzo dużym naciskom i obciążeniom. Powoduje to przeciążenia zarówno samych kręgów i krążków międzykręgowych, jak i stabilizatorów mięśniowych oraz ukłdu więzadłowego.

          Nic też dziwnego, że bólami krzyża u młodocianych mamy coraz częściej do czynienia. Dolegliwości bólowe, powodujące różnie długie przerwy w nauce czy w treningach, poważnie zaburzają cykl nauczania czy szkolenia, a nawet całkowicie eliminują z czynnego uprawiania sportu.

          Na szczęście olbrzymie rezerwy regeneracyjne tkanek umożliwiają prawie doskonałą samonaprawę, jeśli na czas podejmie się stosowne przeciwdziałanie.

          Coraz częściej, też na bóle krzyża uskarżają się uczniowie szkół zawodowych i specjalistycznych ( np. szkoła baletowa, szkoły muzyczne ), co wydaje się być związane z sumowaniem przeciążeń w wyniku długotrwałego przyjmowania niefizjologicznych, czy wręcz szkodliwych, pozycji ciała w czasie nauki ( szkodliwy jest nie tylko nadmierny ruch, ale także brak ruchu ).

          Oczywiście, czynnikami predysponującymi do przeciążeń i bólów kręgosłupa lędźwiowego mogą też być nie wykryte na czas wady wrodzone ( np. Spina bifida ), jak też nabyte ( kręgoszczelina, zapalenie krążka międzykręgowego ).

          Szczególnie podatnym na występowanie dysfunkcji i bólów kręgosłupa jest okres dojrzewania, kiedy to nierównomierny wzrost poszczególnych składowych ciała, zaburzenia równowagi hormonalnej i zmiany psychiki zaburzają istniejącą równowagę mięśniową stabilizatorów kręgosłupa i utrudniają adaptację kręgosłupa do przeciążeń.

          Na okresowe bóle krzyża uskarża się około 10% dzieci ze szkół sportowych, przy czym znamienne jest, że często u cierpiących wykrywa się różnorodne wady rozwojowe kręgosłupa ( obejmuje wg różnych autorów od 9,3 do 40% badanych ) oraz różnego stopnia hiperlordozę lędźwiową. Tutch i Ulrich, którzy badali duże grupy sportowców, stwierdzają, że 40% ćwiczeń połączonych jest z wytwarzaniem szkodliwej hiperlordozy lędźwiowej. Zdaniem ich, celem przeciwdziałania sumującym się urazom konieczne jest częściowe eliminowanie tych ćwiczeń i pozycji, względnie stosowanie ćwiczeń przeciwstawnych.

          Podkreślenia wymaga, że wiek chorych dotkniętych bólami krzyża jest różny, w różnych dyscyplinach sportowych. I tak np. u gimnastyków i gimnastyczek - 11-12 lat, hokeistów 14-15 lat i kajakarzy 14-16 lat.

          Współczesny sport wyczynowy i niektóre zajęcia rekreacyjne nakładają na kręgosłup obciążenie przekraczające w niektórych dyscyplinach dopuszczalne normy dla rosnącego młodego organizmu, co w konsekwencji musi doprowadzić do zespołu przeciążenia odcinka kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego.

          Chociaż zarówno w zajęciach szkolnych, czy zajęciach sportowych, nie możemy uniknąć przeciążenia czy zbyt intensywnego eksploatowania kręgosłupa, to jednak znając anatomię i biomechanikę kręgosłupa oraz jego możliwości adaptacji i kompensacji, można mu zaoszczędzić wielu stresów, a tym samym opóźnić proces zużywania w przyszłości. Celowi temu mogą służyć prace fizyczne i ćwiczenia wzmacniające ogólnie mięśnie decydujące o utrzymaniu prawidłowej postawy ciała, czy też korygujące zagrażające wady postawy.

          Narastająca liczba bólów krzyża u osób dorosłych znajduje swoją przyczynę zazwyczaj w błędach popełnianych w zakresie rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży. Wielką winę za ten stan rzeczy ponosi współczesna szkoła, zmuszająca ucznia do siedzenia przez kilkanaście godzin dziennie, a więc utrzymywania najbardziej szkodliwej dla kręgosłupa pozycji ciała.

          Obserwacje poczynione w Ośrodku Leczenia Urazów sportowych Kliniki Ortopedycznej II Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Warszawie umożliwiły określenie przypuszczalnych przyczyn bólów krzyża w sporcie:

• Brak znajomości zasad biomechaniki ciała.

• Kompensowanie braków wytrenowania ambicją i siłą woli.

• Nie zgłaszanie na czas do lekarza i dyssymulacja dolegliwości.

• Zaniedbanie leczenia i nie przestrzeganie zaleceń lekarzy.

• Ukryte wady narządu ruchu.

• Choroby ortopedyczne wieku dojrzewania.

• Podejmowanie się zadań, do których zawodnik nie został przygotowany.

Postępowanie. Jedynym właściwym postępowaniem wśród dzieci i młodzieży jest profilaktyka bólów krzyża. Umożliwiać je mogą następujące działania:

• Eliminowanie dzieci predysponowanych, przez:

           1. Zbieranie wywiadu rodzinnego,

           2. Badanie rodziców,

           3. Badanie prarodziców ( jeśli ,możliwe )

• Badanie kliniczne z elementami antropologii,

• Badanie ortopedyczne ogólne, odcinkowe, statyczne, dynamiczne,

• Wykrywanie wad wrodzonych,

• Badanie radiologiczne kośćca,

• Przewidywanie dysfunkcji nabytych.

Zasady profilaktyki bólów krzyża w szkoleniu sportowców, przedstawiają się jak następuje:

• Wyjaśnienie zasad biomechaniki ciała i nauka ergonomii wysiłków fizycznych,

• Kształtowanie prawidłowych wzorców ruchu,

• Realizowanie treningu ogólnorozwojowego,

• Odpowiednia adaptacja przy zmianach cykli treningowych ( np. sezonowych ),

• Ograniczenie ćwiczeń grawitacyjnych ( pozycja stojąca ) na rzecz ćwiczeń o charakterze dynamicznym,

• Dostosowanie obciążeń treningowych do wieku biologicznego a nie kalendarzowego ( indywidualizacja treningu ),

• Stosowanie ćwiczeń kompensacyjnych ( po obciążeniach niefizjologicznych np. w pozycji hiperlordozy lędźwiowej )

• Ochrona przed sumowaniem się mikrourazów ( przerwy w treningach ),

• Korygowanie dysfunkcji i nabytych wad postawy,

• W związku ze zmianami uwodnienia jądra miażdżystego, a co za tym idzie, zmniejszeniem wysokości krążków międzykręgowych w miarę upływu dnia, maksymalne wysiłki i obciążenia treningowe należy stosować w godzinach przedpołudniowych.